شیفت ترونیک و تیپ ترونیک از قابلیت‌های گیربکس اتوماتیک است. این قابلیت به راننده اجازه می‌دهد تا در حالت‌های مختلف رانندگی، دنده را به صورت دستی نیز تعویض کند.

 

رانندگی با خودروهایی که گیربکس اتوماتیک دارند به اندازه خودروهایی که گیربکس دستی دارند لذت بخش است. شاید عده‌ای تصور کنند که چنین نیست اما خودروسازان بزرگ در کنار تعویض دنده خودکار امکاناتی از قبیل شیفت ترونیک و تیپ ترونیک را به گیربکس‌های خودکار افزوده‌اند تا رانندگان در کنار تعویض خودکار دنده، قابلیت تعویض دنده به صورت دستی را در حالت‌های مختلف رانندگی داشته باشند. در ادامه ابتدا به بررسی جعبه دنده خودکار می‌پردازیم و سپس قابلیت شیفت ترونیک و تیپ ترونیک را در گیربکس خودکار مورد بررسی قرار می‌دهیم.

 

گیربکس اتوماتیک

قبل از هر چیزی بهتر است بدانید که پدال کلاچ در خودروهای اتوماتیک وجود ندارد و این پدال حذف شده است. زمانی که دنده در حالت (Drive) قرار گیرد، تعویض دنده به صورت خودکار انجام می‌شود و این کار توسط مبدل گشتاور انجام می‌شود. استفاده از جعبه دنده اتوماتیک در خودروها نسبت به سال‌های گذشته رونق زیادی گرفته است و بیشتر از دو نوع گیربکس AMT و  CVTدر خودروها به کار می‌گرفته می‌شود. شیفت ترونیک و تیپ ترونیک از قابلیت‌های گیربکس به حساب می‌رود و خود یک نوع گیربکس مجزا به شمار نمی‌رود.

 

شیف ترونیک و تیپ ترونیک

Manumatic از ترکیب دو کلمه دستی و اتوماتیک به وجود آمده است. منومتیک به کلاسی از گیربکس گفته می‌شود که تعویض دنده را برای رانندگان آسان می‌کند. گیربکس‌های اتوماتیک در گذشته تنها به حالت‌های D، P، N و R خلاصه می‌شد و انتخاب رانندگان را محدود می‌کرد. قابلیت‌هایی مانند شیفتر یا دنده پشت فرمان و دسته دنده‌های مخصوص محدودیت‌های راننده را تا حدی برطرف کردند. برخی گیربکس‌ها اجازه تعویض دنده را به صورت دستی برای راننده فراهم می‌کنند و برخی دیگر از گیربکس‌ها تنها از کامپیوتر خودرو دستور تعویض دنده را دریافت می‌کنند و آن را به اجرا درمی‌آورند.

تیپ ترونیک

این قابلیت گیربکس برای اولین بار توسط پورشه و روی پورشه ۹۱۱ معرفی شد. استفاده از این قابلیت تنها برای پورشه بود اما پس از گذشت مدتی، این خودروساز معروف و شناخته شده امکان اجازه استفاده از این امکان را به سایر خودروسازان داد و شرکت‌های خودروسازی نام‌های اختصاصی خود را برای آن انتخاب کردند؛ نام‌هایی مانند اسپرت ترونیک Sporttronic، گیرترونیک  Geartronic، تیپ ترونیک  Tiptronicو غیره. این قابلیت عملکردی مانند دنده‌های اتوماتیک معمولی دارد و به راننده اجازه می‌دهد تا قبل از تعویض خودکار دنده، دنده را به  صورت دستی تعویض کند.

دسته و دکمه‌هایی برای تعویض دنده در خودرو تعبیه شده و وضعیت دنده نیز روی صفحه نمایشگر پشت فرمان خودرو قابل مشاهده است. تیپ ترونیک به منومتیک نیز معروف است که هیوندای نام تیپ ترونیک را برای آن برگزید. تیپ ترونیک مانند گیربکس‌های دستی از مبدل گشتاور استفاده می‌کند اما توسط کامپیوتر خودرو کنترل نمی‌شود.

 

سیستم شیفت ترونیک چه کار انجام می‌دهد؟

تیپ ترونیک S که به شیفت ترونیک معروف است، نمونه بهبود یافته تیپ ترونیک به شمار می‌رود. تنها تفاوت تیپ ترونیک و شیفت ترونیک در این است که در شیقت ترونیک راننده نیازی ندارد که هنگام تعویض دنده، آن را روی حالت دستی قرار دهد و به عبارتی می‌تواند در کمترین ثانیه دنده را کم و زیاد کند. در صورتی که راننده در ۸ ثانیه تعویض دنده را انجام ندهد، سیستم گیربکس به حالت اتوماتیک باز می‌گردد. این قابلیت برای اولین بار در پورشه باکستر به کار گرفته شد و سپس در پورشه این از شیفت ترونیک شش سرعته استفاده شد.

 

مزایای شیفت ترونیک و تیپ ترونیک

  • ایمنی و راحتی در رانندگی
  • کاهش مصرف سوخت
  • افزایش هیجان رانندگی
  • امکان تعویض دنده به صورت دستی و خودکار

 

 

تیپ ترونیک و شیفت ترونیک چه معایبی دارند؟

  • اگر از این سیستم به صورت نادرست استفاده شود، عمر آن خیلی زود به پایان می‌‌رسد.
  • هزینه تعمیر بسیار بالا
  • هزینه بالا گیربکس‌ها برای خودروهای دارای سیستم ترونیک
  • پیچیدگی سیستم

 

 

منبع: khodro45.com